Sanat Tarihi Raporu Nasıl Yazılmalıdır?

Sayfayı Paylaş:

 

 

Sanat Tarihi Rapor Yöntemi

 

- Giriş (Üç/dört paragraflık kısa bir açıklamada raporun hedefi/amacı açıklanmalıdır).

- Eserin Bulunduğu Yerleşimin Tarihçesi (Eserin, inşa edildiği dönem daha geniş olmak üzere, eski harita ve görsel ürünler ile desteklenmiş tarihî gelişimini içeren bölüm).

- Eserin İncelenmesi

- Eserin Bulunduğu Yer ve Konumu (Yerleşimin adı, topografya/eserin çevre ile ilişkisi, görsel ve özellikle güncel uydu fotoğrafları ile anlatımı. Bu kısımda ayrıca eserin tescil durumu da açıklanmalı. Tescilli değil ise öneri getirilmeli; eserin ayırt edici özellikleri kısaca tanımlanmalı).

- Tarihçe (Eserin inşa tarihi, somut belgeler ile açıklanmalı. Vakfiyesi/inşa ya da onarım kitabesi, aslı ve Türkçesi ile verilmeli. Vakfiyesi geniş ise ayrıca raporun sonuna eklenmeli. Eserin kesin inşa tarihi bilinmiyor ise benzer örnekler dikkatle incelenmeli. Plan, malzeme, cephe ve iç mekân özelliklerinin yanı sıra süsleme gibi unsurlar da dikkate alınarak tarihçe önerisi geliştirilmeli. Seyyah anlatımları ya da yerel bilgiler de eserin tarihlenmesinde dikkate alınmalıdır. Eserin mimarına dair bilgiler olmalı. Bu kısımda, eser ile benzer eserlerin güncel fotoğrafları kullanılmalı).

- Mimarî Tanım ve Özellikler (Eserin plan ve malzeme-teknik özellikleri birkaç paragraflık bir tanımlama ile açıklanarak mevcut duruma geçilmelidir. Kısmî bir yorumu da içerebilecek bu açıklamadan sonra; eserin cephe özellikleri ile çatı biçimi ve iç mekân özellikleri tanımlanmalı -mevcut durum, rölöve-. Bu kısımda, mevcut durum olduğu gibi yansıtılmakla birlikte, restitüsyonda değerlendirilebilecek özellikler kısmî bir yorumla tanımlanmalı. Örneğin, tümüyle sıvalı bir cephenin, görünebilen ya da raspa ile açığa çıkarılan malzeme-teknik özelliklerine işaret etmek gibi).

- Restitüsyon (İlk inşa döneminden günümüze kadar, esere dair tüm kayıtlar bir arada/bütün olarak değerlendirilmelidir. Eserin mevcut durumuna göre restitüsyon dönemi birden fazla olabilir. Her dönem için başlıklar açılarak ayrıntılı bir tanımlama yapılmalıdır. Bu bölüm için vakfiye ve kitabe ayrıntılı olarak incelenmelidir. Örneğin, bazı vakfiyeler eserin ilk durumuna dair ayrıntılı bilgiler vermektedir. Osmanlı ya da Cumhuriyet dönemi arşivleri ile yabancı ya da yerli arşivlerin esere ilişkin tüm verileri somut olarak değerlendirilmelidir. Seyyah anlatımları ile eski çizim ve fotoğraflardan yararlanılmalıdır. Eski hava fotoğrafları eserin o günkü durumunu anlamamıza yardımcı olurlar. Güncel uydu fotoğrafları ile karşılaştırma yapılabilir. Ulaşılan tüm kayıtlar, eserin özgün durumunu açığa çıkaracak biçimde değerlendirilmelidir. Bu süreçte, restoratör mimar ile işbirliği önemlidir).

- Dönem Örnekleri/Benzer Yapılar (Eser ile benzer eserlerin plan, malzeme-teknik ve süsleme açısından karşılaştırması yapılmalıdır. Ortak özellikler görsel ürünler ile desteklenerek tanımlanmalıdır. Dönemin mimarlık ve teknoloji birikimi ile sanatsal özelliklerine dikkat çekilmelidir).

- Değerlendirme ve Sonuç (Eserin, zamanla geçirmiş olduğu değişim kısaca özetlenmelidir. Tarihçe ve restitüsyon çalışmalarına ışık tutan yöntem kısaca açıklanmalı; elde edilen sonuç birkaç paragraf ile ifade edilmelidir).

- Kaynakça (Rapor için kullanılan kaynaklar sıralanmalıdır).

 

Not: Bu yöntem, tarihî eserlerin restorasyon projelerinin sağlıklı bir şekilde hazırlanması için önerilmiştir. Çok çeşitli alanlarda kendisini ifade etmeye çalışan sanat tarihçiler, kendi alanlarına uygun yeni yöntemler geliştirmelidir.