Tiyatro; bir öykünün sözle, hareketlerle, dansla canlandırılması sanatıdır. Söz ve hareketin bir araya gelerek bir yapıda (tiyatrolarda) canlandırılması Antik Çağ’da ortaya çıkmış olup bununla birlikte, tiyatronun öncüleri olan “fescennini versus” ve “satura” eğlencelerinin Etrüsk’lere ait olduğu bilinmektedir. 

     Fescennini versus; kırsal alanlarda yapılan kutlamalarda müzik ve dansın bulunmadığı, dizeler halinde söylenen kısa tiyatro gösterisi satura ise; sözün, şarkının, müziğin ve dansın bir arada olduğu dramatik güldürü amaçlı kısa piyestir.

    Modern tiyatronun kaynağının Şarap Tanrısı Dionysos adına söylenen dithirambos (iki hayatlı) ezgisinden kaynaklandığı kabul edilir. Dionysos ölümü ile yeniden doğuşu için yapılan törenler, adına düzenlenen şenliklerde bir koro bulunmaktaydı, daha sonraları koronun önüne bir oyuncu, daha sonra ikinci bir oyuncu geçmiş ve böylece tiyatronun temelleri atılmıştır.

     Dionysos şenliklerindeki ilahi törenlerde danslarla yapılan etkinliklerde maske kullanımı ve bu kullanımının antik tiyatronun kökeni olduğu düşünülmektedir. Bu törenlerdeki maskeler farklı bir kimliğe bürünenin diğerleri tarafından hissedilebilmesi amacıyla kullanılmıştır. Adak hayvanları gibi farklı maskelerin kullanıldığı bilinmektedir. 

    Maskeler dini karakterden ayrılıp daha sonra antik dönemin başlıca sosyal aktivitesi olan tiyatronun vazgeçilmez unsuru olmuştur. Yaşı, meslegi, mitolojik bir karakteri ya da ifadeyi anlatan... masklar olarak zamanla çesitlenmiştir.

    Antalya’nın Demre ilçesi sınırları içerisinde kalan Likya'nın antik kentlerinden Myra'da, tiyatro yakınında bulunan mask kabartmaları  ülkemizdeki en özel  mask örnekleridir. Taşa işlenen mask/maske kabartmalarının özgün yeri yaklaşık 11.500 kişi kapasiteli tiyatronun üç metrelik sahne frizindedir. Likya’da ilk kez sahne binasının dış yüzü de kabartmalarla bezenmiştir. Sahne binası frizlerinde çeşitli yüz ifadeleri ile betimlenmiş (tragedya-komedya) masklarla birlikte; Tanrıça Eleuthera, Ganymedes, Zeus’un kartalı, Mithras, syren ile menadlar tarafından taşınan girlandlar gibi zengin süslemeli kabartmalar yer almaktadır.

      Maskeler arasında en ilgi çekici örnekler; sosyal statüye ait köle maskeleri, mitolojik karakterlerden satyr ve medusa gösterilebilir. Demre Myra'ya ugramişsaniz ya da gidecekseniz alanın farklı yerlerindeki tiyatro yapısının parçaları olan bu masklar mutlaka dikkatinizi çekecektir. Antik Çağda tiyatro gösterisine girmeden önce de bu masklar adeta afiş, tiyatro içeriğine  hazırlık gibi izleyicileri  bugün olduğu gibi etkileyici bir şekilde karşılamiştır.

     Myra maskları; taşa inçe bir işçilikle yüksek kabartma olarak oyulmaları, birbirinden değişik saç/ sakal detayları, farklı tiyatral oyunlara uygun maskeleri barındırması, ayrı karakterlerde çeşitliliğiyle diğer Anadolu kentlerindeki diğer tiyatro mask kabartmaları içerisinde özgün bir yere sahiptir. Ülkemizdeki en fazla çeşitliliğe sahip tiyatro mask kabartmaları da yine burada Myra Demre'de yer alır. 
 

Tiyatronun simgesi olan gülen&ağlayan maskelerinin ne kadar çeşitli olduğunu Myra Demre tiyatro mask kabartmaları kanıtlamaktadır.

Seçilmiş Kaynakça 

Tahsin KONUR - DÜNYA TİYATRO TARİHİ- Yayımlanmamış Ders Notları

Dr. Sema SANDALCI- ROMA EDEBİYATINDA SATURA TÜRÜ-KELİMENİN KÖKENİ ve EDEBİ GELİŞİMİ- Arkeoloji ve Sanat Yayınları 2001.

Prof. Dr. Nevzat ÇEVİK- MYRA VE LİMANI ANDRIAKE KAZILAR BAŞLARKEN ÖN-DÜŞÜNCELER- Arkeoloji ve Sanat Dergisi 134, Nisan-Mayıs 2010. 

Çağrı DURMUŞ - BATI ANADOLU’DAKİ TİYATRO MASKLARI - Pamukkale Üniv. Arkeoloji Enstitüsü/ Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2016.