1922 yılında arkeolog ve Mısır Bilmci Howard Carter tarafından keşfedilmesi ile tüm dünyada ilgi uyandıran Tutankhamun'nun mezarına ait eserler farklı zamanlarda farklı ülkelerde sergilenmiştir. İlk defa ülkemizde sergilenen bu sergide maalesef gerçek özgün bir eser bulunmamaktadır. 2023 Mayıs sonuna kadar ziyeter edilen sergiyi gezdik, gördük ve sizlerle izlenimlerimizi paylaşmak istiyoruz.

Giriş Bölümü

Serginin giriş bölümünde M.Ö.1332 - 1323 yıllarında hüküm süren Mısır firavunu Tutankhamun'u ve mezarını anlatan ön bilgilendirme videosu bulunmaktadır. Video yaklaşık 4 -5 dakika kadar sürmektedir. Yine giriş sayabileceğimiz serginin ilk bölümü "Kraliyetin Aşk Hikayeleri" diye adlandırılmıştır. Burada aşk konulu antik Mısır eser replikaları ile kraliçe Nefertiti büstü, Tutankhamonun babası IV. Amenophis (Akhenanten) heykeli ile çeşitli heykeller bulunmaktadır.

 

Giriş olarak nitelendirdiğimiz bölümlerin karanlık olması, burada sergilenen kopya eserlerin işçilik malzeme ve teknik yönlerden beklenilenden az kalitede olması tam da sergiye yeni başlarken bir hayal kırıklığı yaşatıyor. Bu yorumumuza en güzel örnek ise Nefertiti'nin büstü olacaktır. Koyu renkli duvarlar ve yetersiz ışıklandırma ve bazı kopya eserlerin yerde bazılarının göz hizasında olması da ayrıca uluslararası diye anılan serginin bizce olumsuz yönleridir. 

 

 

Fayyum Portreleri

Keşfi ve Tutankhamun'un mezarını anlatan sergi alanına girmeden önce Mısır ile ilgili kültürel mirası anlatmaya çalışan hazırlık bölümünde bizleri en çok şaşırtan kısım Fayyum portreleri oldu. Duvarda yalnızca asker oldukları yazan Fayyum Portreleri hakkında bir bilgi olmadığı gibi gerçek bir fayyum portresi olmayan Diana Novich'in modern bir fayyum yorumu olan Kassandra modeli de Fayyum portresi gibi duvarda yan yana açıklamasız olarak yer alıyor. Giriş kısmında açıklama ve bilgi eksikliği oldukça fazla. Eğer Mısır'ın tarihi, kültürü, sanat tarihi hakkında bilginiz yoksa izleyiciler için bu giriş diyeceğimiz mekanlar çok anlamlı öğretici olmayacaktır. Fayyum Portrelerini açıkladığımız içeriğe alttaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

 Twitter Sanat Tarihi Platformu sayfası / Fayyum Portreleri

"Keşif"

"Keşif" olarak adlandırılan bölüm,  22 Kasım 1922 yılında Krallar Vadisi'nde işçilere su taşıyan bir çocuğun tesadüf eseri Tutankhamun'un mezarına giriş merdivenlerini bulmasıyla keşfin öyküsü başlamıştır. Mısır Bilimci ve arkeolog Howard Carter, 19 yaşında tam olarak bilinmeyen bir nedenle aniden ölen kral Tutankhamon'un mezarını oluşturan 4 odayıı keşfetmiş bu tarihten sonra dünya gündeminde bu keşif sık sık konu olmuştur. 4 odanın bölümleri mezarın planı şöyledir: Lahit odası, Hazine odası, ön oda ve ek odadır. 

 

 

"Güç ve Yetkinin Odası"

Ön Oda "Güç ve Yetkinin Odası" olarak belirtilmiştir. Giriş koridorundan sonra gelen ilk odadır. Burada hayvan tasvirli altın kaplama 3 divan, altın kaplama 2 savaş arabası, Tutankhamon'un heykeli ve en önemlisi altın ve renkli cam kaplamalı Altın Taht'ı bu bölümde yer almaktadır.

Altın Tahtın sırt bölümünde Tutankhamun ve eşi Ankhesenamun bulunmaktadır. Tahtın sırt bölümünde, bu tahttan farklı bir tahta oturmuş olan Tutankhamun'a eşi bir elinde tuttuğı parfümlü yağ şişesinden anlaşıldığı üzere diğer eliyle omuzlarına bu yağı sürmektedir. aralarındaki sevgiyi gösterdiği düşünülen bu tasvirde aşk bağınını sembolize eden bir çift sandalettir. Bu tek çift altın sadaletin birini kral Tutankhamun diğer eşini ise kraliçenin  giymesiyle aşk sevgi bağınının gösterildiği, sembolize edildiği düşünülmektedir.

 

 

 

Ön odada bulunan replika eserlere giriş bölümü antik Mısır'ın sembolleriyle bir duvar şeklinde örülmüştür. Duvarda bulunduğu sırada çekilmiş fotoğraflar da yer almaktadır. Üç adet altın kaplama divan ile üzerinde altında bulunan eserler ilk bulunduğu haline benzetilerek sergilenmiştir.

 

Çoğu şey altın kaplama olmasına rağmen altın vurgusunu yapmakta fayda var ve altın kaplama savaş arabası ile kalkan gibi eşyaları da bu bölümün özel replika eserleri arasındadır.

 

Howard Carter

Howard Carter'i, Mısır'daki çalışma ortamını anlatan kişisel eşyalarının canlandırıldığı bölüm burada ayrı bir bölüm olarak verilmiştir. Howard Carter ve ekibinin  Tutankhamun mezarunun keşfine ait fotoğraflar, mezara dokunulmadan önceki fotoğrafları serginin bu bölümden sonraki duvarlarında yer almaktadır.

 

 

Lahit Odası/ Yeniden Doğuş 

Lahit Odası diğer bir ifadeyle ölümle birlikte yeniden doğuş odasında, adeta Rusların oyuncak matruşka bebekleri gibi iç içe geçmiş 8 katman Tutankhamon'un mumyalanmış bedenini sarmalamıştır. 

 

En dıştan içe doğru bu 8 parçayı sıralayacak olursak en dış 4 katman çift kapılı altın kaplama bir mabet veya tapınak görüntüsünde olan dikdörtgen yapılardır. Bu dört çift kapılı mabet iç içe geçmiştir ve içinde lahit bulunmaktadır. Taş ya da mermerden yapılmış bu lahit içerisinde ise 3 adet yine iç içe geçmiş mumya formlu tabut bulunur. 

 

Mezarda yer alan tüm bu iç içe geçmiş lahit parçalarının yüzeyleri çeşitli Mısır dini inanışına, ölüler kitabına uygun şekilde tasvirlerle kaplanmıştır. Şimdi 3 iç içe geçmiş mumya formlu ahşap ve altın kaplama tabutu inceleyelim. 

Dış Mumya Şeklindeki Tabut

Mumya tabut formluların en dışında yer alan diğer iki mumya tabutu içerisine alan büyük ahşap mumya tabut altın kaplama olarak yapılmıştır. Cam ve çeşitli tekniklerle ile altın tabakanın yüzeyi renklendirilmiştir. Ölümün Efendisi ve Öteki Dünyanın Tanrısı Osiris'in mumya hali bu mumya tabutun gövdesini oluşturmaktadır. Mumya tabutun yüz ve elleri ise Tutankhamun'un yüz maskı ve el özelliklerini yansıtmaktadır.

Ortadadaki Mumya Tabut

2. Tabut bir önceki tabuta benzer şekildedir. Üç mumya tabutun ortak özelliklerinden birisi de ayak kısmında yer alan vemezarın büyük çoğunluğunda tasviri bulunan kanatlarını açmış kafasında kuş tüyü bulunan, ruhun öldüğünde onun iyilik ve kötülüklerini sorgulayan, tartan Ma'at tasviridir.

Mumyayı Koruyan ve Mumya Şeklindeki Son Tabut

1. Tabut en içte yer alan ve Tutankhamon'nun mumyası üzerindeki tabut diğer ikisinden farklı olarak altın kaplama değil altından yapılmıştır. Taş kakmalı, cam renklendirmeli altın tabut 110 kg ağırlığındadır. İçerisinde mumyanın yüzünü, omuzlarını ve göğsünü saran altın ölüm maskesi, yine altından el ve ayak parmaklar ile altın kuşağı mumyanın üzerinde yer almaktadır. Çapraz şekilde oluşturulmuş altın el detayında hükümdarlık simgeleri değnek ve zincirli gürzü tutmaktadır. Altın sandaletler de kralın mumyası ile birlikte olan altın eşyaları arasındadır. 

 

Ölüm Maskesi olarak bilinen Tutankhamon'nun meşhur maskesi ayrı bir bölümde sergilenmektedir. Konuyla ilgili videomuza bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

 

Günlük Yaşam ve Hükümdarlık Simgesi Diğer Eşyalar

Kralın diğer dünyadaki yaşamında bu dünyada olduğu gibi varlıklı ve rafah içerisinde olması için mezarda; kıyafetlerden yiyeceklere günlük kullanım eşyaları ve yaşarken sahip olduğu eşyalar bulunmaktadır. Akraba evliliği nedeniyle çeşitli sağlık sorunları yaşayan Tutankhamun'nun yürümek için ve aynı zamanda hükümdarlık simgelerinden biri olarak kullandığı eğilmiş insan formlu asaları serginin ilginç replika eserleri arasındadır.

 

 Tutankhamon'nun mezarından çıkan toplam 5398 eserin tanımlanması Mısır Bilimci ve arkeolog Hower Carter'in yıllarını almıştır. İstanbul sergisini gezerken bu ölüm eşyalarından 409 kopya esere üstünkörü bakmak bile 1 saatinizi almaktadır. 409 eser içesisinde farklı katogorilerde eserleri görmeniz, bilmediklerinizi keşfetmeniz mümkün.

 

 

Sergide anlattıklarımızdan çok daha fazlası mevcut. Detayları merak eden, ilgilenen herkese replika sergiyi gezmesini tavsiye ediyoruz. Sergiyle ilgili detay videomuzu youtube Sanat Tarihi Platformu kanalımızda yakında yayınlayacağız. Bizi takipte kalın.

 

Sergi ile ilgili notlarımız

• Ortalama 1 saatte sergiyi gezebilirdiniz. Detaylı incelemek biraz daha fazla zamanınızı alabilir. 

• Broşür kitapçığı ek para ödeyerek girişte temin edebilirsiniz. Sergi 2023 Mayıs sonuna kadar açık.

• Toplu halde gidecekler için internet biletlerinde ve kapıda satılan biletlerde indirim sözkonusu. Tek gidecekseniz ve öğrenciyseniz kapıdan bilet aldığınızda %10 indirim oluyor.

• 

• Giriş bölümünde yer alan videoyu izledikten sonra burada fazla zaman harcamamanız segiyi daha az yorularak amamlamanıza yardımcı olacaktır.

• Sergi alanın fazla ziyaretçiye uygun olmaması nedeniyle biz haftaiçi rahatça gezdik. 

• 200 Tl bilet ücreti ve tamamen replikalardan oluşan sergiyi Mısır ile ilgilenenlere tavsiye ederiz.

• Adres : Uniq İstanbul Vodafone Arena (Huzur Mah. Maslak Ayazağa Cad. No:4 Sarıyer/İstanbul)